تهران- ایرنا- رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب با بیان اینکه قراردادهای فناورانه در ۲ سال اخیر در این شرکت به ارزش تقریبی ۸۰۰ میلیارد تومان است، گفت: این قراردادها در مجموع ۱۷ میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی به همراه داشته و بیش از ۱۹۰ موقعیت شغلی مستقیم در حوزه دانش‌بنیانی ایجاد کرده است.
به گزارش ایرنا از وزارت نفت، «محمد گلستان‌باغ» با بیان اینکه شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب به‌منظور تامین نیازهای فناورانه، راهبردی و تحریمی، سطح ارتباطات علمی و مالی خود را با شرکت‌ها و موسسه‌های دانش‌بنیان افزایش داده است، اظهار داشت: این شرکت در دومین رویداد پتروتک به‌عنوان شرکت برتر صنعت نفت در اجرای قانون «تولید بار اول» معرفی شد که این نشان از اهمیت و جایگاه شرکت‌های دانش‌بنیان در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب دارد.
وی ادامه داد: طراحی، ساخت داخل و ارائه خدمات «پلاگ متورم‌شونده» قابل نصب و برداشت در محدوده سایزهای ۱.۶۹ تا ۳ اینچ یکی از قراردادهای بار اول در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است که با توجه به قابلیت انبساط بالا، امکان انجام عملیات انتخابی، تعمیر و ایمن‌سازی چاه بدون صرف هزینه‌های زیاد جهت بیرون کشیدن رشته تکمیلی را فراهم می‌سازد. پلاگ متورم‌شونده توسط از طریق لوله مغزی سیار با هدف قطع موقت جریان و ارتباط لایه‌ها در چاه‌های جداره پوش به درون چاه رانده و پس از نصب در عمق مناسب، عملیات انتخابی مورد نظر (اسیدکاری، تزریق ژل، چاه آزمایی و...) روی چاه انجام و در صورت نیاز دوباره دستگاه لوله مغزی سیار یا وایرلاین با پلاگ درگیر شده و پس از جداسازی از چاه خارج و بازیابی می‌شود.
سیال پایدارکننده شیل‌های حفاری سازگار با محیط زیست
رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب با بیان اینکه طراحی و ارزیابی میدانی سیال پایدارکننده شیل‌های حفاری با نام تجاری (NACOL) یکی دیگر از قراردادهای بار اول در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب و جایگزین گِل روغنی در ابعاد نانو و سازگار با محیط زیست است که محدودیت وزن گِل ندارد، اظهار کرد: این ماده افزون بر صرفه‌جویی اقتصادی ناشی از واردات، به‌دلیل سازگاری با محیط زیست هزینه پاکسازی کمتری نسبت به گِل روغنی دارد.
گلستان‌باغ با اشاره به قرارداد بومی‌سازی مواد جلوگیری‌کننده از هرزروی سیال حفاری (Ligno Seal) و کنترل‌کننده هرزروی سیال حفاری (Spark Seal & Stone Seal) متناسب با فرکچر سایزهای متفاوت در سازندها و سنگ مخزن مناطق نفت و گاز ایران گفت: مواد کنترل‌کننده هرزروی سیال حفاری می‌تواند از مکانیسم‌های مختلف وارد سازندهای تراوا شوند و به روش‌های مختلف از هرزروی سیال ممانعت یا شدت آن را کنترل کنند. این مواد می‌تواند افزون بر جلوگیری از آسیب سازندی و انتظارات دکل‌ها و کاهش زمان‌های از دست رفته، باعث صرفه‌جویی در هدررفتن حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار شکه گِل حفاری در سال شود.
وی با بیان اینکه قرارداد طراحی و تولید، آموزش و خدمات رفع باگ نرم‌افزار جامع اسیدکاری در سازندهای کربناته و ماسه سنگی (AcidPro) یکی از قراردادهای ساخت بار اولی است که در دو سال اخیر در این شرکت اجرایی شده، اظهار کرد: نرم‌افزار جامع اسیدکاری (AcidPro ) به‌منظور مدل‌کردن و طراحی عملیات اسیدکاری چاه به‌کار می‌رود، این نرم‌افزار قادر است بر اساس الگوهای حل معتبر و با استفاده از داده‌های ورودی شامل اطلاعات چاه، مخزن و سیالات اسیدکاری، با شبیه‌سازی نرخ بهینه اسیدکاری و طراحی و راستی‌آزمایی نتایج آزمایشگاهی در مقیاس مغزه با در نظر گرفتن توزیع خواص سنگ (تخلخل، تراوایی، ...)، نتیجه حاصل از فرآیند اسیدکاری را پیش‌بینی کند.
رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب با اشاره به اینکه محصول تولیدی پروژه استفاده از خدمات طراحی، توسعه، تحویل و پشتیبانی نرم‌افزار یکپارچه مهندسی بهره‌برداری (Promate)، نرم‌افزار جامع مهندسی بهره‌برداری در صنایع بالادستی نفت و گاز است، اظهار کرد: این نرم‌افزار برای مهندسی بهره‌برداری در نفت طراحی می‌شود که نرم‌افزاری یکپارچه و قدرتمند در زمینه تجزیه و تحلیل مخزن برای نظارت و مدیریت روزانه میدان‌ها و پیش‌بینی تولید آینده نفت و گاز در این میدان‌های نفتی است.
وی یکی از مهمترین قراردادهای ساخت بار اول در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب را طراحی، نصب و راه‌اندازی چهار دستگاه پمپ چندفازی (Perla۲۶۰) برشمرد و افزود: این پروژه شامل چهار دستگاه پمپ چندفازی به همراه سیستم هیدرولیک، سامانه برق و کنترل، برنامه‌نویسی سیستم کنترل و EWS در کارخانه پمپ چندفازی اهواز ۴ شرکت بهره‌برداری نفت و گاز کارون است.
افزایش ۱۵ هزار بشکه‌ای نفت در روز با بومی‌سازی پمپ‌های چندفازی
رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب ادامه داد: فاز نخست این پروژه، با نصب و راه‌اندازی یک مجموعه پمپ چندفازی که منجر به افزایش تولید ۵ هزار بشکه در روز می‌شود، انجام شده است و با نصب و راه‌اندازی هر چهار مجموعه پمپ، نگهداشت و افزایش تولید با احیا و راه‌اندازی چاه‌های کم‌فشار مرحله دومی بنگستانی با درصد گاز تولیدی بالا، مقدار ۱۵ هزار بشکه در روز را در پی خواهد داشت.
گلستان‌باغ درباره دیگر قرارداد تولید بار اول با موضوع ساخت و ارائه خدمات سامانه سیار جریان‌سنج چندفازی مبتنی بر مکانیسم GLCC اظهار کرد: جریان‌سنج چندفازی وسیله‌ای برای اندازه‌گیری مقدار جریان فازهای تشکیل‌دهنده سیال تولیدی چاه است که با نصب این وسیله در مسیر انشعابی از خط اصلی مقدار آب، گاز و نفت به‌صورت لحظه‌ای اندازه‌گیری می‌شود. در سال‌های اخیر استفاده از جریان‌سنج‌های چندفازی (MPFM) به‌صورت قابل توجهی در صنعت نفت و گاز در سطح دنیا رو به گسترش است. سامانه سیار جریان‌سنج چندفازی مبتنی بر سازوکار (GLCC) با توجه به فناوری‌های موجود و استفاده از مکانیسم GLCC که به‌واسطه تفکیک و اندازه‌گیری همزمان دبی سه فاز آب، نفت و گاز جریان‌سنجی سه فازی را به‌صورت برخط انجام می‌دهد، گزینه‌ای بهینه و با صرفه اقتصادی قابل قبول برای انجام جریان‌سنجی چندفازی است که قرارداد طراحی، ساخت و ارائه خدمات این سامانه در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب اجرایی شده است.
وی افزود: طراحی و توسعه سامانه اطلاعات مکانی (GIS) نقشه‌برداری روی بستر (Geobox) یکی دیگر از قراردادهای ساخت بار اول شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است؛ ژئوباکس نخستین GIS کشور است که بر مبنای فناوری رایانش ابری ساخته شده و با ارائه یک زیرساخت بین‌المللی، مدرن و استاندارد و در عین حال امن و کارآمد به همه کاربران خود اعم از سازمان‌ها، کسب‌وکارها و اشخاص در مدیریت داده‌های مکان‌محور کمک می‌کند. ژئوباکس در واقع یک زیرساخت مکانی ابری (PaaS) است که از یک سو داده‌های مکان‌محور را میزبانی و از سوی دیگر امکان انتشار و به اشتراک‌گذاری آنها را به‌صورت انواع ژئوسرویس که شامل سرویس‌های داده‌ای، سرویس‌های نقشه‌ای و سرویس‌های پردازشی است فراهم می‌کند.
رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب گفت: گاز نیتروژن در صنایع بالادستی صنعت نفت و گاز کاربردهای متنوعی دارد که می‌توان از ابعاد تزریق در مخازن نفت برای فشار افزایی یا افزایش ضریب بازیافت تا استفاده در عملیات مختلف چاه‌های نفت و گاز از جمله عملیات تمیزسازی و زنده‌سازی چاه‌های نفت و گاز اشاره کرد، از سوی دیگر تزریق نیتروژن به‌عنوان یکی از روش‌های EOR در سال‌های اخیر کاربرد زیادی داشته است، به‌طوری که این گاز به‌عنوان جانشین مناسب برای گاز طبیعی و گاز دی اکسید کربن (CO۲) از نظر اقتصادی و قابلیت دسترسی معرفی شده است.
گلستان‌باغ تصریح کرد: تزریق نیتروژن با اهدافی مانند جابه‌جایی غیر امتزاجی، جابه‌جایی امتزاجی، تزریق با هدف تثبیت فشار و یا فشارافزایی، بالا بردن راندمان جابه‌جایی ثقلی به همراه تزریق گاز دی‌اکسید کربن در برداشت ثالثیه هم قابل استفاده است. تأمین نیتروژن برای این فرآیندها به‌صورت خرید نیتروژن مایع و حمل به محل چاه و استفاده از دستگاه‌های تولید نیتروژن در محل چاه قابل انجام است و از آنجایی که بسیاری از چاه‌های نفت و گاز در مناطقی دور از مناطق صنعتی قرار دارند، تأمین نیتروژن مایع به‌صورت پایدار برای آنها سخت و هزینه‌بر خواهد بود و از سوی دیگر نگهداری نیتروژن مایع در مخازن حمل برای طولانی‌مدت ممکن نیست و این موضوع منجر به هدرروی بخش قابل توجهی از نیتروژن خریداری‌شده به‌ویژه در فصول گرم سال می‌شود.
وی ادامه داد: امروزه استفاده از سامانه‌های تولید در محل گاز نیتروژن به‌دلیل قابل حمل بودن و هزینه‌های عملیاتی پایین (جداسازی و خالص نیتروژن از هوا) به‌خصوص برای عملیات چاه‌های دوردست و عملیات طولانی‌مدت رو به افزایش است، از این رو قرارداد طراحی، ساخت و ارائه خدمات سامانه سیار تولید و تزریق نیتروژن با خلوص بالا برای استفاده در عملیات‌های مختلف چاه‌های نفت و گاز (Mobile Nitrogen Generator) در شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب اجرا شده است.
ساخت بار اول شیر فرازآوری با گاز در مناطق نفت‌خیز جنوب
رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب به قرارداد ساخت بار اول شیر فرازآوری با گاز و متعلقات آن اشاره کرد و گفت: در یک سیستم فرازآوری با گاز، گاز پرفشار به فضای حلقوی بین لوله مغزی و جداری‌های چاه تزریق و در زمانی که فشار گاز در محل شیر تخلیه به مقدار کافی بالا باشد، شیر تخلیه باز می‌شود و اجازه می‌دهد گاز تزریقی از محل شیر به درون لوله مغزی تزریق شود.
گلستان‌باغ افزود: این گاز تزریقی با سیال درون ستون چاه (لوله مغزی) ترکیب و سبب کاهش فشار هیدرواستاتیک ستون چاه و در نتیجه کاهش فشار تحتانی جریانی چاه (Flowing bottom hole pressure) و در ادامه افزایش نگهداشت تولید می‌شود، از این رو شیر فرازآوری با گاز وسیله‌ای است که در جایگاه شیر فرازآوری (Side Pocket Mandrel-SPM) قرار گرفته و ارتباط بین دالیز (Annulus) و لوله مغزی (Tubing) را ایجاد کرده و جریان گاز تزریقی به داخل لوله مغزی را در یک سیستم استاندارد فرازآوری با گاز کنترل می‌کند.
وی تصریح کرد: باتوجه به اینکه تولید بهینه در یک سیستم فرازآوری با گاز استاندارد، وابسته به تعداد، مکان نصب و تنظیمات اولیه شیرهای فرازآوری با گاز است، این شیرها جایگاه بسیار مهمی در بهینه‌سازی، نگهداشت و تولید از چاه‌ها دارد.
رئیس پژوهش و فناوری شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در پایان گفت: قراردادهای فناورانه طی دو سال اخیر با ارزش تقریبی ۸۰۰ میلیارد تومان در این شرکت در مجموع ۱۷ میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی به همراه داشته و بیش از ۱۹۰ موقعیت شغلی مستقیم در حوزه دانش‌بنیانی ایجاد کرده است، همچنین ۹ موضوع فناورانه با ارزش تقریبی هزار و ۵۸۰ میلیارد تومان در مرحله صدور مجوز قرارداد تولید بار اول از سوی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری قرار دارد و این قراردادها در مجموع ۲۴ میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی به همراه دارند و بیش از ۶۰۰ موقعیت شغلی مستقیم و غیرمستقیم در حوزه دانش‌بنیانی ایجاد می‌کنند.
