شهروند| ساخت‌وساز در ایران تقریبا به حالت تعطیل درآمده است و حالا فقط به اندازه یک‌پنجم نیاز ایرانی‌ها خانه ساخته می‌شود. محمد اسلامی، وزیر راه‌وشهرسازی اعلام کرده: «سالانه حداقل به ٦٠٠هزار واحد مسکونی در ایران نیاز است؛ ٤٠٠هزار واحد مسکونی برای شهری‌ها و ٢٠٠هزار واحد مسکونی برای روستاییان.» با وجود این، سالانه حدود ١٤٠هزار پروانه ساخت‌وساز درکشور صادر می‌شود، در همین حال اطلاعات منتشرشده از سوی مراجع رسمی از رکود صنعت ساختمان در سال‌جاری حکایت دارد. دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه‌وشهرسازی اعلام کرده که در هفت‌ماه ابتدای امسال فقط ۳۷هزار و ۲۲۶ پروانه ساختمانی صادر شده است. مرکز آمار اعلام کرده که سال گذشته ١٤٢هزار و ٣٩هزار پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری‌های کشور صادر شده که این رقم تقریبا چیزی حدود یک‌پنجم نیاز واقعی بازار ایران است.
تهرانی‌ها مستأجرترین مردم ایران
٢٥,٤میلیون واحد مسکونی در ایران وجود دارد. این درحالی است که شمار خانواده‌های ایرانی براساس آخرین سرشماری در سال٩٥ چیزی حدود ٢٤.١میلیون خانوار تخمین زده شده است. این آمار نشان می‌دهد که در ایران ١.٣میلیون خانه بیشتر از خانواده‌ها وجود دارد. با وجود این، نابرابری اقتصادی موجب شده که چیزی حدود ٤٠درصد ایرانی‌ها مستأجر باشند و بقیه مردم صاحب دو خانه یا بیشتر باشند.
از این میان در تهران چهار‌میلیون واحد مسکونی وجود دارد که حدود ٧٠٠هزار واحد مسکونی آن خالی است. در تهران به همین میزان یعنی چهار‌میلیون خانوار وجود دارد؛ با این حال گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که تقریبا نیمی از تهرانی‌ها مستأجر هستند و این استان اجاره‌نشین‌ترین استان ایران است.
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، رکورد اجاره‌نشینی به استان‌های تهران با ۴۳.۵درصد، البرز با ۴۱درصد، قم ۳۹.۳درصد، کرمانشاه ۳۵.۲درصد و خراسان‌رضوی با ۳۴.۲درصد تعلق داشته است. کمترین تعداد اجاره‌نشین‌ها نیز در استان‌های اردبیل با ۱۹.۴درصد، گلستان ۲۱.۱درصد، خراسان‌جنوبی و آذربایجان‌شرقی هرکدام ۲۱.۴درصد و چهارمحال‌وبختیاری با ۲۱.۸درصد ساکن بوده‌اند.
رشد صعودی شمار مستأجران
البته این نابرابری در سال‌های گذشته زیاد و زیادتر شده و شمار مستأجران سال‌به‌سال درحال افزایش است. در سال٩٠ خانوارهای اجاره‌نشین حدود ٢٦,٧درصد از خانوارهای ایرانی برآورد شده‌اند و در سال٩٥ این نسبت به ٣٠.٧درصد رسیده است و حالا برآوردها به حدود ٤٠درصد خانوار ایرانی می‌رسد. کارشناسان علت این موضوع را جهش قیمت مسکن و سودهای نامتعارف سوداگران این بازار می‌دانند که اتفاقا این سوداگران زمین و مسکن معاف از مالیات هستند.
گرچه فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد اعلام کرده در طرح مالیاتی که تدوین کرده‌اند، برای سوداگران زمین و مسکن مالیات تعیین شده است، با این حال هنوز این موضوع به تصویب مجلس نرسیده است و سال‌هاست سوداگران زمین و مسکن به بهانه‌هایی مانند نبود بانک اطلاعاتی از این افراد، از پرداخت مالیات معاف می‌شوند.
رشد ٥/٧٥درصدی قیمت مسکن در ٨ماه سال٩٨
درحالی در هشت‌ماه امسال تعداد معاملات مسکن نسبت به مدت مشابه سال گذشته به نصف رسیده بود که میانگین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در پایتخت در بازه زمانی مذکور، رشد ۷۵.۵درصدی داشته است، به‌گونه‌ای که میانگین هر مترمربع واحد مسکونی در هشت‌ماهه امسال ۱۲میلیون و ۸۱۷هزار و ۶۰۰ تومان بوده؛ درحالی که در هشت‌ماهه نخست سال۹۷، این شاخص هفت‌میلیون و ۳۰۲هزار و ۲۰۰ تومان بوده است.
گران‌قیمت‌ترین ماه امسال، تیرماه با میانگین قیمتی ۱۳میلیون و ۶۱۵هزار و ۷۰۰ تومان بود که نسبت به ماه قبل از آن رشد ۱.۴درصدی و نسبت به ماه مشابه سال قبل از آن (تیرماه ۹۷) رشد ۹۴.۹درصدی داشته است.
اما بلافاصله پس از تیرماه امسال روند نزولی قیمت مسکن آغاز شده و به ترتیب در ماه‌های مرداد، شهریور، مهر و آبان امسال نسبت به ماه‌های مشابه سال قبل از آن (مرداد تا آبان ۹۷) افزایش میانگین قیمت هر مترمربع واحد مسکونی ۷۷.۵، ۵۶.۶، ۴۸.۸ و ۳۷.۴درصد بوده است، ضمن اینکه تقریبا در هر چهارماه مذکور نسبت به ماه‌های قبل از آن نیز رشد قیمت مسکن منفی بوده است اما هنوز میانگین قیمت مسکن نتوانسته به میانگین قیمت مسکن در فروردین‌ماه امسال که با متری ۱۱میلیون و ۴۱۱هزار و ۷۰۰ تومان، ارزان‌ترین ماه مسکَنی امسال بود، برسد.
- ۹۸/۰۹/۰۵